گل نوشته ی پارسه ، شماره ی ۱۸۳۹ (با اصل میخی)

گل نوشته ی پارسه ، شماره ی ۱۸۳۹ :

(از شهبانوی پارسه)

گل نوشته های پارس پس از ۲۵ سده با ما سخن می گویند :

این گل نوشته از یک شَهدُخت و شهبانوی ایرانی است که دُخت (دختر) کوچک کورش شاه بزرگ و زن و سوگلی داریوش شاه بزرگ می باشد .

این سند را به خط خوزی بازنویسی کردم که در اینجا در دسترس است .

 

نام این شاهدُخت " اَرتَستونا " است که در گل نوشته ها با زبان و دبیره ی خوزی (خط ایلامی) به گونه ی : ir-taš-du-na : Irtašduna نوشته شده است و تنها یکبار ir-da-iš-du-na آمده است . این نام از دو واژه ی arta  به معنای راستی ، درستی و داد و stuna  که برابر با واژه ی پارسی نو " ستون " می باشد ، ساخته شده است که روی هم به معنای " ستون راستی و درستی " است .

این نام بایستی در زبان پارسی باستان اَرتَستونا Artastunā* خوانده شود .

مُهر شماره ی 38 (PFS 38) از آن این شاهدُخت است . وی دختر کوچک کورش شاه بزرگ و سوگلی داریوش شاه است . مُهر 38 بر 11 گل نوشته خورده است . جالب این است که همیشه بر گل نوشته ای که این مُهر خورده هیچ مُهر دیگری زده نشده و این مُهر تنها بکار برده می شده است . البته بر گل نوشته ها چندین بار این مُهر خورده است (همیشه 3 یا 4 بار) بگونه ای که بر 11 سند نزدیک 35 اثر مُهر موجود است .

این مُهر بر PF 730-34, 1835-39, 2035 خورده است .

نام زیر دست اَرتَستونا گونه ی باستانی نام سامی " سلمان " است . این نام یک نام سامی (بابیروشی ، بابلی) است و با زبان آریایی پارسی هخامنشی یا زبان خوزی وابستگی ای ندارد .

با در نگرش آوردن دیگر گل نوشته ها روشن شده است که این مرد " شلَمَنَه یا سلمان " مردی است که زیر دست شاهدُخت اَرتَستونا و در کاخ های وی به کار گمارده می شده است . وی در دو کاخ شاهزاده در " کوگَنَکا Kuganaka " در پارس و در" مَدَنه Madana " کار می کرده و نگهداری این کاخ ها با وی بوده است .

از روی نام می توان پنداشت که وی بابیروشی (بابلی) بوده است .

به سان یک مرد بابیروشی دیگر به نام  " نبو مالیک " که زیر دست همین شاهزاده بانو در بابیروش (بابل) کار می کرده است . (گل نوشته ی PF 0734  به این مرد و شاهدُخت و پسرش اَرشامَه می پردازد .)

داریوش از این شاهزاده دو پسر به نام های گَئوبَرووَه Gaubaruva و اَرشامَه Aršāma (هم نام با نیای بزرگ داریوش) داشته است .

دیگر شهبانوی هخامنشی " اَرتَ پاوا Artapāvā " به معنای " نگهدار راستی و درستی " نام داشته است . وی دختر مردی به نام گَئوبَرووَه و نخستین زن داریوش است .

گَئوبَرووَه یکی از هفت تنان و نیزه بر داریوش شاه می باشد .

نام اَرتَوَه Artava که در این گل نوشته آمده بارها در گل نوشته های وابسته به این شاهدُخت دیده می شود .

معنای این نام نیک سرشت و خجسته است . شاید این نام اَرتیوَه Artiva نیز خوانده شود .